Początek marca 2023 przyniósł uchwalenie przez posłów nowelizacji Kodeksu Pracy w zakresie wdrożenia dyrektywy work-life balance, czyli przewidywalnych i przejrzystych warunków pracy na terenie UE oraz tzw. dyrektywy rodzicielskiej.
Dyrektywa work-life balance wyszła jako propozycja Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w dniu 20 czerwca 2019 roku. Rozporządzenie dotyczy równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów. Wprowadzane regulacje w znacznej części dotyczą osób posiadających dzieci lub będących opiekunami.
Jakie zmiany wprowadza dyrektywa rodzicielska?
8 marca 2023 Senat uchwalił 45 poprawek do propozycji nowelizacji, część została uwzględniona i przyjęta przez Sejm dzień później. Uchwalone zmiany dotyczą m.in.:
- określenia zasady udzielania urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Po nowelizacji urlop macierzyński będzie przyznawany na wniosek pracownika w terminie 7 dni od momentu (ale nie później niż 21 dni), gdy dziecko zostanie przyjęte na wychowanie w ramach rodziny zastępczej lub od momentu przyjęcia dziecka do wychowania;
- w ramach urlopu rodzicielskiego wprowadzona zostanie zasada, która gwarantuje, że 9 tygodni w ramach ww. urlopu nie będzie mogło zostać przeniesione na drugiego rodzica;
- wysokości zasiłku za cały okres urlopu rodzicielskiego, który został ustalony na poziomie 70 proc.;
- wprowadzenia prawa do urlopu rodzicielskiego niezależnie od stanu zatrudnienia matki dziecka w dniu porodu. Oznacza to, że ojciec dziecka będzie mógł skorzystać z urlopu rodzicielskiego niezależnie od stosunku pracy matki dziecka w dniu porodu;
- bezpłatnego urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym realizowanego w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia najbliższej rodzinie lub osobie pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym. Wsparcie musi być realizowane z powodu poważnych wskazań medycznych;
- działania siły wyższej jako powodu do nagłego zwolnienia z pracy w wymiarze 2 dni (lub 16 godzin) w roku kalendarzowym. Siła wyższa jest zdefiniowana jako pilne sprawy rodzinne spowodowane chorobą lub wypadkiem, w przypadku których niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika.
Dyrektywa dotycząca przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w UE wprowadza następujące zmiany w kodeksie pracy:
- pracownik, który wykonywał pracę co najmniej 6 miesięcy ma prawo do złożenia wniosku o zmianę warunków umowy na bardziej przewidywalne i bezpieczne lub zmianę stosunku pracy z umowy o pracę na czas określony na umowę o pracę na czas nieokreślony. Wniosek musi uzyskać pisemną odpowiedź, w terminie jednego miesiąca od jego otrzymania. Wystąpienie z wnioskiem może nastąpić raz w roku;
- zakres informacji o warunkach zatrudnienia pracownika ulega rozszerzeniu, m.in. o informacje na temat szkoleń zapewnianych przez pracodawcę czy o długości płatnego urlopu przysługującego pracownikowi;
- pracownik otrzymuje prawo do nieodpłatnego szkolenia niezbędnego do wykonywania określonego rodzaju pracy lub na określonym stanowisku;
- wprowadzony został zakaz zabraniania pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą.
Wdrożenie nowelizacji wymagało podpisu Prezydenta, który został złożony 24 marca 2023 roku. Tym samym ustawa o nowelizacji Kodeksu Pracy wejdzie w życie po upływie 21 dni od dnia ogłoszenia.
